छठका लागि यसवर्ष हेटौंडा–६ का किसानको करिब तीन क्विन्टल अदुवा बोटसहित बिक्री
छठ पर्वका लागि यस वर्ष मकवानपुरको हेटौंडा–६ का किसानहरूले करिब तीन क्विन्टल अदुवा बोटसहित बिक्री गरेका छन् ।
छठमा अदुवाको बोट (स्याउला) चढाउने चलन भएकाले बोटसहितको अदुवाको माग उल्लेख्य रूपमा बढेको हो । “प्रति किलो ८० रुपैयाँमा स्याउलासहित अदुवा बिक्री भयो,” स्थानीय किसान युवराज तिमल्सिनाले बताउनुभयो ।
उहाँले भन्नुभयो , “अदुवाको बुढी बिक्रीबाट लगानी उठिसकेको थियो, स्याउलाबाट मुनाफा भयो।” तिमल्सिनाले मात्रै एक क्विन्टल अदुवा बोटसहित बिक्री गर्नुभएको छ भने बाँकी दुई क्विन्टल अन्य किसानहरूले बिक्री गरेका हुन् ।
व्यापारीहरू बिरगन्ज, कलैया लगायतका शहरबाट सीधै किसानको बारीमै पुगेर अदुवा खरिद गरेका थिए । अदुवा खेती हुने अधिकांश क्षेत्र बाँदर प्रभावित क्षेत्र हो । बाँदरले धान, मकै, कोदो जस्ता अन्नबाली नष्ट गर्न थालेपछि किसानहरूले वैकल्पिक रूपमा अदुवा र बेसार खेती गर्न थालेका हुन् ।
अदुवा र बेसार खेतीलाई प्रोत्साहन गर्न प्रदेश सरकारको ससर्त अनुदानमा हेटौंडा उपमहानगरपालिकाले कृषि सहकारी संस्थामार्फत बिउ वितरण कार्यक्रम सञ्चालन गरेको थियो । नौलो बिहानी कृषि सहकारीका अध्यक्ष विष्णु ढुंगानाका अनुसार, करिब पाँच हजार किलो अदुवाको बिउ ७६ जना किसानलाई मागका आधारमा वितरण गरिएको हो ।
यस्तै, पाँच सय किलो बेसारको बिउ २९ जनालाई वितरण गरिएको उहाँले बताउनुभयो ।
बिउ वितरणमा ५० प्रतिशत लगानी प्रदेश सरकार र बाँकी ५० प्रतिशत सहकारीको रहेको छ । बेसार खेतीमा सहभागी किसानले दुई वर्षभित्र लगाएको बिउ बराबर फिर्ता गर्नुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ, जसले गर्दा सो बिउ अर्को किसानसम्म घुम्ती रूपमा पुगोस् भन्ने उद्देश्य राखिएको अध्यक्ष ढुंगानाले बताउनुभयो ।
किसान अन्जु ढकाल भन्नुहुन्छ “पहिले बाँदरले सबै खेती नष्ट गरिदिन्थ्यो, केही फल्दैनथ्यो । बाँदरले हैरान पारेपछि १० वर्षसम्म बारी बाँझै छोडेको थियौं । अहिले अदुवा र बेसार लगायौं, बोट राम्रो भएको छ ।”
अदुवाको खेतीले किसानलाई मात्र आर्थिक राहत दिएको छैन, बाँदरबाट सुरक्षित बालीको विकल्प पनि बनेको छ । बारीमै व्यापारी पुग्ने, नगद हातमै पाइने र बादरको जोखिम कम हुने भएकाले किसानहरूको उत्साह थपिएको छ ।
छठ पर्वका कारण अदुवाको मूल्य पनि बढेको छ । सामान्य समयमा प्रति किलो ५०–६० रुपैयाँमा बिक्री हुने नयाँ अदुवा अहिले किसानको बारीबाटै ८० रुपैयाँमा बिक्री भइरहेको छ ।
बाँदरको आतंकका कारण खेती छाड्न बाध्य किसानहरू अहिले अदुवाको हरियो बोटमै मूल्य पाउँदा खुशी छ्न ।
